چشم ها یکی از مهم ترین و حساس ترین اعضای صورت به شمار می روند. چشم ها وظیفه دارند نوری که از بیرون دریافت می شود را روی شبکیه چشم متمرکز کنند. متمرکز شدن صحیح نور روی شبکیه باعث ایجاد تصویری درست و دقیق از شیء می شود. چشم انسان مانند یک کره است که از لایه های مختلفی تشکیل شده است. هر یک از این لایه ها وظیفه خاصی را در چشم بر عهده دارند. به همین دلیل بر آن شدیم تا در این محتوا به بررسی ساختار چشم و وظایف هر یک از اجزای چشم بپردازیم. در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
پلک
چشم ها از حساسیت بالایی برخوردار هستند و ممکن است به دلیل ورود گردوغبار، ذرات ریز، عفونت، برخورد اجسام تیز و… دچار آسیب شوند. پلک ها یکی از اجزای چشم هستند که وظیفه محافظت از چشم ها را در برابر عوامل خطر ساز داخلی و خارجی بر عهده دارند. پلک ها از پوست و ماهیچه تشکیل شده اند و اطراف چشم را در بر می گیرند. پلک ها از چشم در برابر ورود انواع باکتری، جسم تیز، عفونت و… حفاظت می کنند. پلک ها از خشک شدن چشم جلوگیری می کنند و رطوبت مورد نیاز چشم را تأمین می کنند. مژه هایی که در پلک بالا و پلک پایین وجود دارد به عنوان یک محافظ از ورود گردوغبار به داخل چشم جلوگیری می کنند.
قرنیه
قرنیه (cornea) یکی از اجزای اصلی کرده چشم انسان است که از شفافیت بالایی برخوردار است. ضخامت قرنیه در بخشهای مختلف چشم متفاوت است. در واقع ضخامت قرنیه در سطح چشم نسبت به مرکز چشم بیشتر است. قرنیه از لایههای اپیتلیوم، لایه بومن، استروما، غشاء دسم و اندوتلیوم تشکیل شده است. دلیل اصلی شفاف بودن قرنیه بدون میلین بودن و نبود رگ در ساختار آن است. قرنیه موظف است تا نوری که از خارج به چشم میتابد را به صورت یک نقطه روی شبکیه چشم متمرکز کند. همگرایی نور توسط قرنیه باعث ایجاد یک تصویر واضح و دقیق روی شبکیه چشم میشود. در مواردی ممکن است سطح قرنیه از انحنای طبیعی برخوردار نباشد. در این صورت فرد دچار نزدیک بینی یا دوربینی می شود زیرا نور به درستی در شبکیه متمرکز نمی شود. قرنیه مواد مورد نیاز خود را از اکسیژن بیرون، اشک ها و زلالیه به دست می آورد.
ملتحمه
ملتحمه مانند قرنیه از شفافیت بالایی برخوردار است. ملتحمه به عنوان یک محافظ عمل می کند و از ورود بسیاری از باکتری ها و میکروب ها به داخل چشم جلوگیری می کند. ملتحمه علاوه بر حفاظت چشم ها به عنوان یک مرطوب کننده باعث حرکت آسان چشم ها می شود. ملتحمه یکی از اجزای چشم است که بسیاری از گلبول های سفید و رگ ها درون آن قرار دارند.
عنبیه
عنبیه لایه ای است که در پشت قرنیه چشم قرار دارد. عنبیه برخلاف قرنیه و ملتحمه شفاف نیست و بخش رنگی چشم را تشکیل می دهد. در واقع تعیین کننده رنگ چشم انسان عنبیه است. رنگ چشم از مشکی تا سبز یا آبی قابل تغییر است.
مردمک
مردمک سوراخی در عنبیه چشم است که وظیفه تنظیم نور را بر عهده دارند. مردمک مقدار نوری که از بیرون وارد چشم می شود را کم و زیاد می کند. زمانی که مقدار نور وارد شده به چشم زیاد باشد، مردمک با تنگ کردن چشم از ورود نور شدید به داخل چشم جلوگیری می کند. زمانی که نور وارد شده به چشم کم باشد، مردمک با گشاد کردن چشم باعث دریافت نور بیشتر از محیط می شود.
عدسی
عدسی جزئی دیگر از چشم است که در پشت بخش رنگی چشم (عنبیه) قرار دارد. عدسی به قرنیه کمک می کند تا پرتوهای نور به شکل صحیح روی مردمک چشم متمرکز شوند. عدسی مانند قرنیه از شفافیت بالایی برخوردار است. عدسی دارای ضخامت متفاوتی است و در همه جا یکسان نیست. کم و زیاد شدن ضخامت عدسی کمک می کند تا چشم انسان بتواند اجسام دور و نزدیک را به صورت واضح تماشا کند. معمولاً ضخامت عدسی چشم با افزایش سن، کم می شود. بیماری پیر چشمی به دلیل کاهش ضخامت عدسی چشم در سنین بالا اتفاق می افتد.
زجاجیه
زجاجیه مایع شفافی است که باعث فرم دهی کره چشم انسان می شود. زجاجیه تقریباً غلیظ است و ساختار ژله ای مانند دارد. در بسیاری از موارد با افزایش سن مایع زجاجیه حالت ژله ای خود را از دست می دهد و کمی آبکی می شود. آبکی شدن مایع زجاجیه باعث اختلال در کار شبکیه می شود؛ زیرا این مایع در میدان بینایی تکان می خورد و باعث ایجاد یک سایه روی چشم می شود. مایع زجاجیه از پشت عدسی شروع می شود و تا روی پرده شبکیه ادامه دارد.
مشیمیه
مشیمیه پرده ای در چشم است که مواد غذایی مورد نیاز برای شبکیه چشم را تأمین می کند. مشیمیه چشم سیاه رنگ است و در اطراف شبکیه چشم قرار دارد. مشیمیه با کمک رگ های خونی مواد مغذی را به شبکیه می رساند. مشیمیه علاوه بر تأمین غذای شبکیه باعث واضح شدن دید انسان می شود. این لایه سیاه رنگ از ورود نور های اضافی به داخل چشم جلوگیری می کند و باعث واضح تر دیده شدن اجسام می شود.
صلبیه
یکی از بخش های بسیار مهم چشم، صلبیه است. صلبیه از ساختار محکمی برخوردار است. صلبیه به عنوان یک محافظ از چشم ها در برابر عوامل مختلف محافظت می کند. حدوداً چهار پنجم از مساحت کره چشم را صلبیه تشکیل می دهد. صلبیه دارای بافتی پیوندی است و به رنگ سفید در چشم دیده می شود.
مراجعه به پزشک
در این محتوا به بررسی ساختار چشم انسان پرداختیم. چشم ها به دلیل حساسیت بالا از بخش های مختلفی تشکیل شده اند. برخی از بخش ها به عنوان محافظ در چشم عمل می کنند و برخی دیگر باعث متمرکز شدن نور در چشم و بینایی فرد می شوند. آسیب دیدگی هر یک از اجزای چشم باعث اختلال در عملکرد چشم و بینایی فرد می شود. به همین دلیل بهتر است در صورت اختلال در هر یک از بخش های چشم به پزشک متخصص مراجعه شود. دکتر احسان عباس نیا متخصص چشم و فوق تخصص استرابیسم و اکولوپلاستیک بعد از معاینه چشم با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی به درمان عیوب چشم می پردازد.
