رتینوپاتی دیابتی
(عوامل ایجاد کننده ، علائم و درمان)
رتینوپاتی دیابتی یک بیماری چشمی است که به علت دیابت ایجاد می شود دیابت می تواند نحوه‌ی مراقبت از چشم شما را تحت تاثیر قرار دهد و انجام معاینه منظم چشم را اهمیت ویژه ای ببخشد. عروق خونی آسیب دیده و عروق جدید غیر نرمال که در مراحل مختلف این بیماری ممکن است دیده شود می توانند باعث از دست دادن بینایی شوند.
در این مقاله به موارد زیر می پردازیم:
۱- رتینوپاتی دیابتی غیر تکثیری
۲- رتینوپاتی دیابتی تکثیری
۳- علائم
۴- تشخیص
۵-درمان
افراد دیابتی می توانند نوعی بیماری چشمی به نام رتینوپاتی دیابتی داشته باشند. این شرایط وقتی اتفاق می‌افتد که سطح بالای قند خون باعث ایجاد آسیب به عروق خونی در شبکیه چشم شود این عروق خونی می توانند متورم شده و خون از آنها نشت کند یا ممکن است بسته شوند و جلوی جریان خون گرفته شود. بعضی اوقات هم عروق خونی جدید غیرنرمال روی شبکه رشد می کند. همه این تغییرات می توانند باعث از دست رفتن بینایی شما شود.
دو مرحله بیماری چشمی مرتبط با دیابت
بیماری چشمی مرتبط با دیابت دو مرحله اصلی دارد :
- مرحله ی اول – رتینوپاتی غیر تکثیری ناشی از دیابت
خیلی از افراد دیابتی به آن مبتلا می شوند وافرادی که در این مرحله قرار دارند رگهای خونی ریز نشت می کند و شبکیه متورم می کند. هنگامی که ماکولا (قسمتی از شبکیه) متورم می شود به آن ادم ماکولا می گویند.این حالت شایع‌ترین دلیلی است که افراد دیابتی به خاطر آن بینایی خود را از دست می‌دهند همچنین در این مرحله از بیماری عروق خونی در شبکیه می توانند بسته شوند که وقتی این پدیده اتفاق می افتد خون نمی تواند به ماکولا برسد و به آن ایسکمی ماکولار گفته می شود. و گاهی اوقات ذرات کوچک به نام اگزودا می‌توانند در شبکیه تشکیل شوند که این ها نیز می توانند بینایی شما را تحت تاثیر قرار بدهند. اگر شما به رتینوپاتی غیر تکثیری ناشی از دیابت مبتلا هستید ، بینایی شما تارخواهد شد.
- مرحله ی دوم – رتینوپاتی تکثیر ای ناشی از دیابت
این حالت مرحله پیشرفته تری از بیماری چشمی ناشی از دیابت است و زمانی اتفاق می‌افتد که شبکیه شروع به تشکیل عروق خونی جدید می کند که به آن نئوواسکولاریزاسیون (تشکیل عروق خونی جدید) گفته می‌شود.این عروق خونی جدید ، شکننده هستند و در اغلب اوقات در زجاجیه دچار خونریزی می شود.
اگر آنها فقط خونریزی کمی داشته باشد شما ممکن است چند نقطه تیره و شناور را ببینید اما اگر خونریزی زیادی کند ممکن است تمام بینایی شما را مختل کند این عروق خونی جدید می تواند بافت اسکار (بافتی که بعد از بهبودی زخم برجای می ماند) ایجاد کند که مشکلاتی در ماکولا به وجود می آورد یا منجر به جدا شدن شبکیه از لایه زیرین خود شود.
وقتی شما رتینوپاتی دیابتی داشته باشید چه اتفاقی می افتد؟
شما میتوانید مبتلا به این بیماری باشید و خودتان از این موضوع بی اطلاع باشید. دلیل این است که در اغلب موارد در مراحل اولیه هیچ علامتی وجود ندارد اما به هر نسبت که رتینوپاتی دیابتی بدتر شود شما ممکن است متوجه علائمی مثل موارد زیر شوید :
۱- نقاط تیره شناور افزایش یافته ببینید.
۲- تاری دید داشته باشید.
۳-گاهی اوقات بینایی شما از دید تار به دید واضح تغییر کند.
۴-در میدان بینایی خود نواحی تیره یا سفید مشاهده کنید.
۵- دید شبانه ضعیف داشته باشید.
۶- یکی از علامت هایی که افراد مبتلاذکر می‌کنند این است که رنگ ها محو یا پاک شده به نظر می رسند. علائم ردیابتی در اغلب اوقات هر دو چشم را درگیر می کند.
تشخیص رتینوپاتی دیابتی
چشم پزشک شما برای معاینه شبکیه چشم قطره های مخصوصی در چشم شما می ریزد که باعث گشاد شدن مردمک چشم شما می شود این کار به پزشک اجازه می‌دهد که از طریق لنز های مخصوص عمق چشم شما را ببینید.
همچنین ممکن است تست توموگرافی انسجام نوری(OCT) را برای معاینه دقیق تر چشم شما انجام دهد که در این تست به وسیله یک دستگاه شبکیه چشم اسکن می شود و تصاویری با جزئیات بالا از ضخامت شبکیه مهیا می شود.
این کار به پزشک کمک می‌کند که برآمدگی های سطح ماکولا در چشم (قسمتی از شبکیه) را پیدا و آن را اندازه گیری کند.
تست های آنژیوگرافی فلوروسین و آنژیوگرافی OCT هم می تواند کمک کند که پزشک ببیند در عروق خونی داخل شبکیه چه اتفاقاتی در حال افتادن است .
در آنژیوگرافی فلوروسین از یک رنگ زرد که به آن فلوروسین گفته می شود استفاده می کند که در سیاهرگ بدن (اغلب در بازوی شما) تزریق می شود. این رنگ از طریق عروق خونی در بدن پخش می شود و دوربین های مخصوصی از شبکیه عکس می گیرند. زمانی که این رنگ در عروق خونی آنها گردش می کند این تست هرگونه انسداد یا نشت مایعات داخل عروقی و همچنین هرگونه رشد غیرعادی عروق خونی را نشان می دهد. آنژیوگرافی OCT یک روش جدید تر است و برای دیدن عروق خونی در این روش نیازی به تزریق رنگ نیست.
آیا رتینوپاتی دیابتی می‌تواند به بهبود یابد؟
درمان شما بر پایه آن چیزی است که پزشک در چشم شما می بیند.
گزینه های درمانی شامل :
۱- راهکارهای کنترلی
کنترل قندخون و فشارخون می تواند روند از دست دادن بینایی را متوقف کند برای این کار باید از رژیم غذایی مخصوص که توسط متخصص تغذیه پیشنهاد شده باشد پیروی کنید واز داروهایی که برای دیابت شما تجویز شده استفاده کنید.
گاهی کنترل خوب قند خون حتی می‌تواند بخشی از بینایی شما را بازگرداند وهم می تواند عروق خونی چشم شما را سالم نگه دارد.
۲- دارو درمانی
یکی از دسته های دارویی با نام anti-VEGF شناخته می‌شود.
این دسته دارویی ضد فاکتور رشد سلول های عروق خونی است و به کاهش تورم ماکولا کمک می کند و سرعت از دست رفتن بینایی را کم می‌کند و شاید بینایی را بهبود ببخشد. این داروها با تزریق در چشم تجویز می شوند. داروهای مانند : آواستین، ایلیا، لوسنتیس
داروهای استروئیدی انتخاب دیگری برای کاهش تورم ماکولا هستند این دارو هم با تزریق در چشم تجویز می شود و پزشک به شما خواهد گفت که در طول زمان به چند تزریق دارویی نیاز خواهید داشت.
۳- جراحی لیزر
جراحی لیزر ممکن است برای کمک به جلوگیری از نشت عروق خونی استفاده شود این نوع درمان می‌تواند باعث کاهش تورم شبکیه شود.جراحی لیزر همچنین به کوچک شدن رگهای خونی و جلوگیری از رشد مجدد آنها کمک می‌کند.
۴ ویترکتومی (زجاجیه برداری)
اگر شما رتینوپاتی دیابتی تکثیری پیشرفته دارید چشم پزشک شما ممکن است عمل جراحی ویترکتومی را پیشنهاد کند.
در این روش ژله زجاجیه و خون حاصل از نشت عروقی در پشت چشم شما را برداشته می شود. این کار به پرتو های نور اجازه می‌دهد تا دوباره به درستی روی شبکیه متمرکز شوند بافت اسکار هم ممکن است از شبکیه خارج شود.
توجه داشته باشید که گاهی بیش از یک نوع درمان نیاز می شود.
۵ راه برای پیشگیری از، از دست دادن بینایی به خاطر رتینوپاتی دیابتی
۱- اگر شما دیابت دارید با پزشک خود درباره کنترل قند خون خود صحبت کنید زیرا قند خون بالا به عروق خونی شبکیه آسیب می زند.
۲- آیا شما فشار خون بالا یا مشکلات کلیوی دارید؟
از پزشک خود درباره راه های مدیریت و درمان این مشکلات بپرسید.
۳- به طور مرتب برای معاینه داخل چشم مراجعه کنید.
رتینوپاتی دیابتی ممکن است حتی قبل از اینکه متوجه مشکلات بینایی شوید توسط معاینه پیدا شود.
۴-اگر احساس کردید بینایی شما در یک یا هر دو چشم تغییر کرده است با چشم پزشک خود تماس بگیرید.
۵- درمان برای رتینوپاتی دیابتی را در اسرع وقت دریافت کنید این بهترین راه برای جلوگیری از از دست دادن بینایی است.
آیا شما دیابت دارید و میخواهید برای تجویز عینک معاینه شوید؟
به عنوان آخرین نکته این را به خاطر داشته باشید که تغییر در سطح قند خون می تواند روی بینایی شما تاثیر بگذارد پس حتما قبل از انجام معاینه چشم برای دریافت عینک مناسب حداقل به مدت یک هفته قند خون خود را تحت کنترل نگه دارید. چون زمانی بهترین عینک برای شما تجویز می شود که سطح قند خون شما پایدار و تحت کنترل بوده باشد .
دکتر احسان عباس نیا فوق تخصص چشم پزشکی در تهران آماده راهنمایی و مشاوره و معاینه شما عزیزان جهت مشکلات و بیماری های چشمی شما است.
